Ius Sanctus Nieuws Archief

Mores Afdeling Riga, Tussen Ijsland en Nederland - 3

Friday, 21 Mar 2003 door Vanderveen

Mores over de wereld. Martijn vdV verblijft voor enige tijd in Riga (Letland) en onderzoekt cultuur en gebruiken.
-------------------------------------------

Kip, patat en appelmoes,

Ofwel, wat eten we vandaag in Letland? De eerste gedachte over alle landen achter het voormalige IJzeren gordijn is dat alle landen hetzelfde zijn. Een misvatting eerste orde, het zeer in de goede oude traditie levende totalitaire regime van Wit Rusland is een tegenpool van het verderfelijke Hongarije dat in sneltreinvaart haar plaats in de kapitalistische wereld herovert. Waar de schappen in de kernmacht Rusland nog grotendeels leeg zijn, doen de winkels van tegenwoordig in niets meer denken aan die oude tijden. Het aanbod lijkt zelfs groter dan in de Lage Landen, met de kanttekening dat het fruit de rare gewoonte heeft binnen een dag al beurs of pluizig te worden. Om dit lot hun geliefde bonen niet te laten overkomen dekken de inventieve Letten hun bonen af met een goede laag vet, wat ook nog eens makkelijke reserves oplevert tegen de kou.

Vet wordt overal goed gebruikt, is het niet als vet om de aardappelen mee vol te zuigen dan is het wel in de vele soorten room. En room kan overal in gebruikt worden, waardoor in het gebruik van vet de verklaring gevonden kan worden voor de onbedekte benen, met de opmerking dat jongere meiden de strakke truitjes en de Westerse vormen al goed hebben over genomen. Het strakke lichaam als statussysmbool?

Net als alle volken die achter Enschede liggen eten veel mensen hier in de middag warm, anders dan bij ons slechts de ouden van dagen. Permini is de naam van een noodle keten, waar in deeg verpakte eenhaps gerechten geserveerd worden. Wel met dienblad langs de toonbank, maar dan heb je ook de keuze uit tien soorten die naar ik in de keuken heb kunnen zien met de lage lonen hand gemaakt worden. Gecompleteerd met room, wat peterselie en hele dikke karnemelk zit je in een strakke fastfood tent toch wat gezond te eten.

Toen me verteld werd dat het eigenlijk Russisch eten is, onderzocht ik ook de Letse broodjes zaak. [even kort over de Russen, ik ben misschien niet aardig tegen ze, maar wat wil je, in tijden van hun overheersing kon nog geen vijfde van hun elite lezen en schrijven, van de Letse boeren meer dan driekwart!] Hetzelfde concept, maar nu beschenen door Philips TL balken nam ik een keuze uit tien soorten broodjes, gevuld met vlees, champions en ui, ach, u noemt het maar. Oliebollen zijn hier meer dan twee weken per jaar te verkrijgen, en zijn niet eens volgezogen met oud vet. Tot slot nog voor u een bezoek gebracht aan een pannekoekenrestaurant waar kant en klare pannekoeken te krijgen zijn, en waar je vooral niet moet vergeten een beste kwak room toe te voegen aan de gevulde koeken. In alle drie de fastfoodketens betaal je per gewicht, wat bijzonder sociaal is, de grootste eters betalen het meest.

Speciale aandacht moet besteed worden aan het snelgroeiende Lido. Meneer van der Valk had het niet beter kunnen bedenken. Hier is een vergelijking met een AC rrestaurant al snel gemaakt, met dienblad duid de priemende vinger naar een stuk vlees van keuze, waarbij in olie gedrenkte aardappelen en ook de saladebar je een idée geven van een goede maaltijd. Halve liter bier erbij en de integratie is compleet. Om het nieuwe gedrag het geliefde systeem te laten omarmen loopt het personeel in een nabootsing van traditionele kleding, waarbij de voeten in witte sokjes in de sandalen gestoken zijn. Boers pragmatische heeft hier een streepje voor. Maar bestel er geen vis.

Waar de barbaren aan de Noordzee zich immer storen aan het rookgedrag van nabijgelegen tafels, kent dit land ondanks de lage peukenprijs hele duidelijke en geaccepteerde rookregels. Rookzones zijn goed aangegeven en in de Lido alwaar ik de wereldproblematiek met een Fransman besprak was roken toegstaan vanaf 2100uur. Een nette regel.

Maar dat is ook niet gek, de Letten en hun medelanders behoren tot een net volk. Getooid met Harry Potter bezem lopen door de stad vele propere mannen en vrouwen die vuil opscheppen en de zwart geworden ijsbanen afbikken, opdat de stad zich zo snel mogelijk aan de lente kan overgeven. En waar de eenden hun dorst weer wegsnateren aan het smeltwater verschijnen de kleine bloemenstallen weer op straat, alsmede de straatmuzikanten.

Op internationale Vrouwendag op 8 maart vroeg ik me af of Aalsmeer deze markt al heeft ontdekt, geen vrouw liep zonder bloemen. Waar de vrouwen overdag werden vrijgesteld van alle huishoudelijke taken, gaven zij zich in de avond onder het mom van “een dronken vrouw is een engel in bed” over aan de tweeliter flessen bier. Onder de Letten keert de traditie weer terug na een flinke dip gekregen te hebben. Onder de SovjetUnie werd het flink gevierd, maar werd na de onafhankelijkheid al snel gezien als een Russisch feest, zodat de vrijgevochten Let zich er niet aan overgaf. Of het aan de galantheid van de man ligt of de naar drank snakkende vrouw, het bleef nog lang onrustig in Riga…

Een groet uit Riga,

Uw favoriete ad hoc verslaggever,
Martijn van der Veen