Ius Sanctus Nieuws Archief
Afschaffing OV redding studentencultuur?
Monday, 20 Aug 2001 door Danny
VAN ONZER COLUMNIST MARTIJN V/D V
Enschede,
Binnenkort worden de regelmatig terugkerende onderhandelingen over de OV jaarkaart weer gevoerd. Bij ieder overleg komt de optie van afschaffen naar voren. De heren Post en Rehwinkel stellen in hun artikel “NS is afhankelijk van OV-Studentenkaart” dat vanuit de NS gezien afschaffing geen optie mag zijn. Voor de studentenwereld spelen echter anderebelangen dan de bedrijfsvoering van de NS. Afschaffing van de kaart zou wel eens de redding van de studentencultuur kunnen zijn die bedreigd wordt door Bachelor/Master en verschoolsing. Het kan de intensiteit van het studentenleven verhogen en zorgen voor een nieuwe vormgeving ervan.
De OV kaart is indertijd ingevoerd als maatregel om de student uit de auto te krijgen en tegemoet te komen in de andere reiskosten. Al snel werd de kaart het symbool van de vrijheid van het studentenleven omdat reiskosten gereduceerd werden tot het broodje en het blikje voor onderweg wat de wereld openlegde. De mogelijkheden maakten studeren populair en hebben zeker bijgedragen aan de groei van een nieuwe vorm van studentenvrijheid die zich uitte in studentenculturen zoals die bestaan in de talloze verenigingen, maar ook in de kleinere culturen van de studentenhuizen, jaarclubs en disputen.
Toen de studentenwereld overtuigd raakte van de voordelen van de onbeperkte kaart was het gewoontedier niet meer los te branden van het bewijs van zijn vrijheid. Helaas werden met de invoering van de prestatiebeurs nieuwe afspraken gemaakt en aan de reisvrijheid een prijskaartje gehangen. Welke keuze ook gemaakt wordt, een weekendkaart of een weekkaart, bij beide varianten kent de vrijheid grote beperkingen doordat het reizen aan tijden gebonden is. Dat heeft ertoe geleid dat de kaart steeds functioneler gebruikt wordt. Bezoeken aan ouders worden er mee afgelegd en soms wordt een weekend aangepakt om een deel van de kosten “eruit te krijgen” maar de vanzelfsprekendheid van het reizen is weg.
De uitkleding van de kaart heeft geleid tot een verdere scheiding tussen de forensstudent en de op kamers wonende student. Doordat. in de huidige studiestelsels studievoortgang en verplichte aanwezigheid in de plaats zijn gekomen van persoonlijke ontwikkeling en academische vorming kiest een groot deel van de studenten voor veiligheid. Dat is te merken aan de opkomst van meer eenvoudig ogende studies wat ten koste gaat van de gespecialiseerde en technische richtingen. De verwachting is dat het over een jaar in te voeren Bachelor/Master model iedere afwijking van het geijkte pad nog risicovoller zal maken en het studentenleven nog meer in het nauw brengen.
Door de schaduw van de kosten van een niet behaalde studie kiezen veel studenten hun heil in de risicomijding. De veiligste optie is dan om de universitaire studie te doorlopen zoals dat ook met het VWO goed ging:om zes uur thuis eten wat de pot schaft en ’s avonds huiswerk maken. Deze combinatie blijkt vruchtbaar te zijn, maar de studentencultuur is er niet mee gediend. Zo raakt de basis, het ontplooien van initiatieven, het vormen van vriendschappen , ontwikkelen van persoonlijkheid en genieten van de studentenvrijheid in de knel wanneer een week uit hooguit vijf dagen bestaat. Door de gebreken van de kaart zijn beide soorten studenten nauwelijks meer in staat de voordelen van de OV kaart te genieten en daardoor bovenstaande invullingen vorm te geven.
De angst onder studenten voor de reiskostenkosten na afschaffing van de kaart zijn niet altijd gegrond. Natuurlijk zal geld een barrière opwerpen, zodat eventjes naar huis gaan zal er niet meer inzit en bezoeken zullen dan ook meer en meer gepland moeten worden. Dit zal zeker ten koste gaan van de vrijheden en de spontane bezoeken die afgelegd worden. Maar gebeurde dit nog wel? De vrijheden bleken al hiervoor erg te zijn ingekort. Tevens lijken universiteiten steeds meer een Hogere Hogeschoolfunctie te vervullen waardoor het vooral scholieren uit de regio zijn die naar de universiteit zijn. Wat hierdoor veroorzaakt wordt zal een duidelijker deling zijn tussen zij die op kamers wonen en zij die nog thuis wonen. In de studentensteden zal een grotere roep zijn om zich ook in het weekend te organiseren. Initiatieven zullen genomen moeten worden om het weekend aangenaam door te komen, wat de verbanden die bestaan binnen de vriendenkring zal versterken. Deze intensivering kan leiden tot een andere cultuur die zich teweer kan stellen tegen de onophoudelijke stroom “vernieuwingen”die soms slechts tot doel lijken te hebben de vrijheid van studenten geweld aan te doen. Hier valt ook de afschaffing van de OV kaart onder.
Schrijver van het stuk is columnist van www.ius.org en lid van Moresgenootschap Ius Sanctus. Bovenstaand artikel is geschreven voor de Forumpagina van de Volkskrant.
